Tak 44 en zijn risico’s

In Tak 23 is er altijd een risico op het verlies van kapitaal: volledig of gedeeltelijk.
Tak 23 houdt immers in dat de risico’s gedragen worden door de belegger en niet door de maatschappij.

De risicoklasse (zie rubriek RISICO’S) en de konkrete beheersstrategie zullen in principe aangeven hoe groot het risico op kapitaalverlies is.

In Tak 21 waarborgt de verzekeringsmaatschappij het kapitaal. Er is dus enkel een risico op kapitaalverlies igv faling van de maatschappij.
In dit uitzonderlijke geval van faling kunt u bovendien terecht bij het Garantiefonds voor een maximumbedrag van 100 000 euro per verzekeringsnemer en per verzekeringsonderneming, voor al uw tak 21-contracten samen.

Financiële markten zijn onvoorspelbaar en kunnen leiden tot zware kapitaalverliezen en schommelingen.
Bij aandelenmarkten is dit algemeen bekend en zijn grote schommelingen/verliezen aanvaard.

Maar ook obligatiemarkten kunnen ernstige risico’s inhouden: in geval van stijgende rentes of grote paniekgolven of …

Bepaalde financiële markten én onderliggende instrumenten (zoals aandelen of kredieten) kunnen onverwacht moeilijk of niet verhandelbaar zijn en leiden tot beperkigen/vertragingen in geval van tegeldemaking van uw belegging.

Daarnaast kunnen er in uw verzekeringspolis uitstapkosten zijn (gedurende 5 of 8 jaar) waardoor u bij vroegtijdige uitstap een extra verlies kunt leiden.

Deze uitstapkosten zijn echter kosteloos als u uw horizon respecteert: het vermijden van deze uitstapkosten helpt de belegger vaak om geen overhaaste emotionele beslissingen te nemen.

Bij een beleggingsfonds zijn verschillende partijen (lees bedijven) betrokken: elk bedrijf kan in wezen in problemen komen en leiden tot verliezen of beperkingen in geval van tegeldemaking van uw belegging (dit kan gaan over de bedrijven achter een krediet, over de bedrijven achter een aandeel, over de bank die de onderliggende posities bewaart, over de uitgever van ingbewikkelde afgeleide producten enz.).

In Tak 21 is het tegenpartijrisico erg belangrijk: er is wel een wettelijke garantie tot 100.000 €in Belgie igv faling van de verzekeringsmaatschappij.

Bij het beheer van een beleggingsonds worden vele handelingen uitgevoerd volgens omschreven procedures door meerdere partijen (bewaring van de posities, waardebepaling van de portefeuille, uitvoering van transacties …): operationele fouten zijn nooit uit te sluiten.

De beheerder van een beleggingsfonds heeft een mandaat om naar eigen keuze in bepaalde instrumenten te beleggen.
Dit mandaat of deze vrijheid wordt beschreven in de prospectus of in de ‘essentiële beleggersinformatie’ (K.I.I.D.).

De beheerder kan zich uiteraard vergissen en dit kan tot ernstige kapitaalverliezen leiden: tijdelijk en/of definitief.

Een beleggingsfonds is vaak ook belegd in instrumenten die uitgedrukt worden in andere munten dan in EURO.

De schommelingen van die munt(en) kunnen tot ernstige schommelingen leiden met ernstige kapitaalverliezenof kapitaalwinsten tot gevolg.

In sommige gevallen wordt deze schommelingen beperkt/uitgeschakeld door indekkingen op de wisselkoersen.

De basis van een beleggingsfonds zijn in principe aandelen, obligatie, grondstoffen, cash en munten.

Om allerlei redenen (verhoging van het rendementspotentieel, vermindering van bepaalde risico’s, meer spreiding van de portefeuille, verbetering van de efficiëntie …) wordt soms beroep gedaan op ingewikkelde producten met weinig transparantie.

Deze producten zijn in principe altijd afgeleid van de basisbestanddelen (aandelen, krediet …) en worden in de prospectus omschreven. Desalniettemin kunnen deze producten ook tot ernstige kapitaalverliezen/kapitaalwinsten leiden.

Soms wordt getracht het rendement in een fonds te verhogen: dit wordt meestal gedaan door meer geld te beleggen dan er in het fonds zit. Dit kan enkel via kredieten.

Echte hefboomfondsen (hedge funds) zijn in principe niet meer toegankelijk voor de niet-professionele belegger. Als er nog hefbomen worden toegelaten in Tak 23, worden deze sterk aan banden gelegd en geneutraliseerd door tegengestelde instrumenten: meestal met het oog op een rendement dat eerder marktneutraal is.

Sommige beleggingsfondsen kunnen kredietrisico’s hebben. In fondsen met obligaties is dit heel duidelijk (als een bedrijf zijn obligatielening niet kan terugbetalen, leidt dit tot verliezen).

Maar ook in fondsen die gericht zijn op aandelen kan er een kredietrisico bestaan: soms wordt er via krediet een hefboom nagestreefd of een bijkomende indekking.

Elk krediet brengt een bepaald risico met zich.

Bepaalde beleggingsfondsen zijn gericht op één thema, één sector of één regio: dit kan (bijzonder) nadelig of voordelig zijn, maar brengt wel risico’s met zich mee.

Sommige fondsen beleggen ook slechts in weinig posities (aandelen en/of obligaties): minder spreiding kan ook hier leiden tot afwijkingen met kapitaalverliezen of kapitaalwinsten tot gevolg.

Een fonds met een UCITS-paspoort (wat in principe een noodzaak is om in aanmerking te komen voor Tak 23 zoals hier) loopt meestal geen bijzonder concentratierisico.

Elk beleggingsfonds heeft een aanbevolen en minimale beleggingshorizon. De aanbevolen horizon is de cyclus/periode die het fonds historisch nodig heeft om zijn ware langetermijnpotentieel te halen (een puur aandelenfonds mikt op lange termijn toch op 8% of meer): in onze sector spreekt men veiligheidshalve in dit geval van 16 jaar.

De minimale horizon is eerder de minimumperiode die noodzakelijk is om met de belegging geen kapitaalverlies te lijden (dit is voor elk fonds anders want hangt af van de onderliggende insturmenten, het beheersmodel, de indekkingen …).

Dit risico ligt meer bij de belegger dan bij de beheerder !

Dit is het risico van het gezonde verstand: begrijp goed in wat u belegt en welke strategie de beheerder hanteert om zijn doelstellingen te behalen.

Een teveel aan informatie is even noodlottig als te weinig informatie. Baseer u op de ‘essentiële beleggingsinformatie’ en op ernstige bronnen (zoals onafhankelijke media en tussenpersonen).

Bekijk de info kritisch en tracht ze altijd in het juiste kader te plaatsen.

Dit is het risico van de ’trackrecord’. Een uitzonderlijk positieve prestatie in een bepaalde (vaak recente) periode kan tot een vals gevoel van veiligheid leiden, zoals een ontgoochelende prestatie in een bepaalde (vaak recente) periode tot een overdreven negatieve beoordeling kan leiden. Informeer u daarom over de redenen van die prestatie(s) en baseer u op voldoende lange periodes.

Hier is belangrijker dat de gehanteerde strategie of het gebruikte model van de betrokken beheerder al langer succesvol is (liefst > 8 jaar), dan wel of het fonds al lang genoeg bestaat.

Beheerders met een konsistent succesvol beheersmodel lanceren meer en meer bijkomende fondsen om defensievere beleggers ook een merwaarde te bieden.

Dit is een zwaar onderschat risico. Inflatie of muntontwaarding is een sluipende vijand. Weet dat de inflatie sinds 1926 in de VS bijvoorbeeld gemiddeld rond de 3% bedraagt.

Als u een positief reëel rendement, of dus een werkelijke groei van uw koopkracht, nastreeft (dit is uw rendement minus de inflatie), kies dan niet voor té defensieve beleggingen.

Het succes van een beleggingsfonds hangt vaak samen met het team of het individu die het fonds beheert: een wijziging van de beheersploeg kan dus ernstige risico’s (verliezen maar ook winsten) meebrengen.

Het succes kan ook afhangen van een goed ontwikkelde beheersstrategie (vaak obv een kwantitatief/wiskundig model): wijzigingen aan dit model om in te spelen op ‘zgn’ veranderde marktomstandigheden kunnen ook ernstige risico’s (verliezen maar ook winsten) meebrengen.

Te veel beheerd vermogen kan leiden tot verwatering van de resultaten omdat de beheerder dan niet voldoende meer kan beleggen in zijn favoriete posities (bepaalde aandelen of obligaties …).

Te weinig beheerd vermogen kan eveneens leiden tot minder rendement omdat de algemene kosten dan te zwaar kunnen doorwegen.

Minder of meer beheerd vermogen kan ook positief zijn: probeer daarom goed het beheer van het fonds te begrijpen.

Dit is het risico van te veel kosten die aan het rendement vreten. Dit hangt af van vele variabelen: de hoogte van de beheerskosten, de performance fee, de forfaitaire kosten (vooral bij kleinere fondsen), de transactiekosten, de in- en uiststapkosten.

Een goede beheerder is zijn ‘kost’ meestal waard: vooral als de beleggingshorizon gerespecteerd wordt door de belegger.

Dit is één van de grootste beleggingsrisico’s. Discipline, zowel van de beheerder als van de belegger, is één van de grootste sleutels tot succes.

De afgesproken horizon respecteren, de mogelijke waardeschommelingen aanvaarden, ondoordachte algemene paniek negeren, de volharding om niet te handelen of de moed om wel te handelen: dit zijn de ware wapens van de grote succesvolle beleggers uit de geschiedenis.

Een gebrek aan disicpline is grootste beleggersfout en een garantie op grote én blijvende kapitaalverliezen.

Onderschrijving van een beleggingsverzekering (Tak 21 met kapitaalwaarborg, of Tak 23 zonder enige waarborg) brengt een eenmalige verzekeringstaks van 2% met zich mee op elke betaalde premie.

Daarnaast is er ook eventuele roerende voorheffing. In Tak 23 is nooit roerende voorheffing verschuldigd in Tak 21 is decontractduur cruciaal om al dan niet roerende voorheffing te vermijden.

Een belegger die zijn Tak 21 – contract afkoopt binnnen de 8 jaar en 1 dag na de start, moet roerende voorheffing betalen op een fictieve samensgestelde rente van … 4,75% per jaar, ongeacht de ware toegekende rentes.

De fiscaliteit KAN NATUURLIJK TE ALLEN TIJDE AANGEPAST WORDEN: en dit vormt op zich al een belangrijk risico.

Schommelingen van de langetermijnrentes (op obligaties) brengen grote waardeschommelingen mee voor obligaties en dus ook voor fondsen waar obligaties in zitten. Een daling van de rente doet de waarde van een obligatie stijgen, een stijging v an de rente doet de waarde van obligaties dalen (en dus ook de fondsen met obligaties).

Omdat de meeste Tak 21-fondsen gebaseerd zijn op onderliggende obligatieportefeuilles, heeft de stijging van de langetermijnrente ook gevolgen voor die obligatieportefeuilles.

Een Tak 21 – klant die vroeger uitstapt dan contractueel voorzien (vaak binnen de eerste 8 jaar en 1 dag) zal een conjunctuurvergoeding aangerekend worden: dit is een minwaarde in functie van de rentestijging en de nog te lopen duur van die contractuele periode.